Obowiązek składania deklaracji kwartalnych przez prosumentów energii elektrycznej

Spółdzielnia mieszkaniowa na dachu biurowca założyła panele fotowoltaiczne o łącznej mocy do 1 MW. Energia wytworzona z paneli jest wykorzystywana wyłącznie na potrzeby biurowca spółdzielni a nadwyżka nie jest odsprzedawana do zakładu energetycznego, ale magazynowana do wykorzystania w ciągu 1 roku. Czy spółdzielnia jako prosument ma obowiązek składania deklaracji akcyzowych i prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej? Nadmieniamy, że opłacane przez nas faktury z zakładu energetycznego zawierają podatek akcyzowy.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku energii elektrycznej przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:

1) nabycie wewnątrzwspólnotowe energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;

2) sprzedaż energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju, w tym przez podmiot nieposiadający koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 716 ze zm.), który wyprodukował tę energię;

3) zużycie energii elektrycznej przez podmiot posiadający koncesję, o której mowa w pkt 2;

4) zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, o której mowa w pkt 2, który wyprodukował tę energię;

5) import energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;

6) zużycie energii elektrycznej przez nabywcę końcowego, jeżeli nie została od niej zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu.

Uwaga

Za zużycie energii elektrycznej nie uznaje się strat powstałych w wyniku przesyłania, dystrybucji lub magazynowania energii elektrycznej, z wyłączeniem energii zużytej w związku z jej przesyłaniem, dystrybucją lub magazynowaniem oraz energii elektrycznej pobranej nielegalnie (art. 9 ust. 2 ustawy).

Jeżeli w stosunku do energii elektrycznej powstał obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem jednej z czynności, o których mowa w art. 9 ust. 1, to nie powstaje obowiązek podatkowy w związku z wykonaniem innej czynności podlegającej opodatkowaniu akcyzą, jeżeli kwota akcyzy została określona lub zadeklarowana w należnej wysokości, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej (art. 9 ust. 3 ustawy).

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy, w przypadku energii elektrycznej obowiązek podatkowy powstaje m.in. z dniem zużycia energii elektrycznej, w przypadkach, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3, 4 i 6 ustawy.

Na podstawie art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą, w tym podmiot będący nabywcą końcowym zużywającym energię elektryczną, jeżeli od tej energii nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu.

1. Zwolnienie od akcyzy energii elektrycznej wyprodukowanej przez prosumenta

Jak wynika z pytania, spółdzielnia mieszkaniowa na dachu biurowca założyła panele fotowoltaiczne, do produkcji energii elektrycznej o łącznej mocy do 1 MW. Energia wytworzona z paneli służy wyłącznie na potrzeby biurowca spółdzielni. Nadwyżka wyprodukowanej energii nie jest odsprzedawana do zakładu energetycznego, ale magazynowana do wykorzystania w ciągu 1 roku.

W przedstawionym przypadku mamy więc do czynienia ze zużyciem na własne potrzeby energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW przez podmiot, który zużywa tę energię. Czynność ta korzysta ze zwolnienia od akcyzy na podstawie § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 28 czerwca 2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz. U. poz. 1178 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od akcyzy zużycie energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW przez podmiot, który zużywa tę energię.

W przypadku wykorzystywania do produkcji energii elektrycznej wyrobów energetycznych innych niż pochodzące z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2021 r. poz. 610 ze zm.) zwolnienie od akcyzy, o którym mowa w § 5 ust. 1 rozporządzenia, może być stosowane pod warunkiem, że od tych wyrobów energetycznych została zapłacona akcyza w należnej wysokości.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy o odnawialnych źródłach energii, odnawialne źródło energii to odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące m.in. energię wiatru, energię promieniowania słonecznego.

2. Obowiązek składania deklaracji kwartalnej AKC-KZ

Spółdzielnia nie dokonuje sprzedaży wyprodukowanej przez siebie energii na rzecz tzw. nabywców końcowych, zatem nie powstaje u niej obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym w związku ze sprzedażą energii i nie będzie zobowiązana do składania deklaracji miesięcznej na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Obowiązek podatkowy natomiast będzie powstawał w związku ze zużyciem energii elektrycznej na własne potrzeby. Jednakże z uwagi na fakt, że energia ta jest zwolniona od akcyzy na spółdzielni będzie ciążył jedynie obowiązek składania kwartalnych deklaracji zgodnie z art. 24e ust. 1 pkt 1 ustawy .

Uwaga

Podmioty zużywające na własne potrzeby wyprodukowaną przez siebie energię z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW mają obowiązek składania kwartalnych deklaracji akcyzowych AKC-KZ, chociaż nie posiadają obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku akcyzowego.

Jak wynika z art. 24e ust. 1 pkt 1 ustawy, w zakresie wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy, z wyjątkiem zwolnień częściowych lub zwolnień realizowanych przez zwrot akcyzy, lub zwolnień ubytków wyrobów akcyzowych, lub całkowitego zniszczenia wyrobów akcyzowych, podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru za kwartalny okres rozliczeniowy w terminie do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Wzór deklaracji AKC-KZ określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych w sprawie podatku akcyzowego oraz deklaracji w sprawie przedpłaty podatku akcyzowego (Dz. U. poz. 2231).

Wzór deklaracji AKC-KZ nie posiada pozycji "Podatek akcyzowy do zapłaty", co oznacza, że deklaracja nie stanowi podstawy do wystawienia tytułu wykonawczego, nie rodzi ona obowiązku zapłaty, a wykazane w niej wartości służą do celów sprawozdawczych.

3. Ewidencja ilościowa energii elektrycznej

Jak wynika z art. 138h ust. 1 pkt 2 ustawy, podatnik zużywający energię elektryczną w przypadku, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy (czyli w przypadku zużycia na własne potrzeby energii elektrycznej przez podmiot posiadający odpowiednią koncesję, jak i przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię), jest obowiązany prowadzić ewidencję ilościową energii elektrycznej.

Jednocześnie przepis ten nie ma zastosowania, w myśl art. 138h ust. 2 ustawy, w przypadku m.in. podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która nie jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii, lecz jest zużywana przez ten podmiot, pod warunkiem, że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości.

Spółdzielnia wskazała, że nadwyżka wyprodukowanej energii elektrycznej nie jest odsprzedawana do zakładu energetycznego, ale magazynowana w celu wykorzystania w ciągu 1 roku, co oznacza, że wyprodukowana przez spółdzielnię energia elektryczna z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, pochodząca z odnawialnych źródeł (promieniowanie słoneczne) nie jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii. W związku z tym spółdzielnia nie jest zobowiązana do prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej, o której mowa w art. 138h ust. 1 pkt 2 ustawy.

Reasumując

Spółdzielnia będzie zobowiązana do składania deklaracji kwartalnych AKC-KZ, nie będzie natomiast zobowiązana do prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej, ani rejestracji w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy.